تاثیر مصرف اسید چرب امگا- 3 و فعالیت ورزشی هوازی برغلظت آدیپونکتین و مقاومت به انسولین زنان سالمند دارای اضافه وزن

مقدمه: یکی از اقشار آسیب پذیر جامعه آن دسته از زنانی هستند که به دوران سالمندی و یائسگی می رسند. از آن جایی که زنان سالمند در شرایط خاص به سر می برند توجه به کیفیت زندگی آنها از اهمیت زیادی برخوردار است(1). با افزایش سن و کاهش میزان فعالیت درصد چربی بدن افزایش می یابد(2). افزایش بافت چربی در افزایش میزان التهاب و مقاومت به انسولین مشارکت دارد(3). اسید چرب امگا-3 نوعی اسید چرب اشباع نشده است که باعث کاهش چربی خون شده و خاصیت ضد التهابی دارد(4) و با افزایش بیان آدیپونکتین در بافت چربی همراه است(5). تمرینات ورزشی هوازی در افراد مسن چاق اکسیداسیون چربی را افزایش و مقاومت به انسولین را کاهش می دهند(6). سو و همکاران(2008)، جان و همکاران (2007)، کاندو(2006)، جوزی(2005)، لارا (2007) نشان داد ه اند تمرینات ورزشی سطح آدیپونکتین پلاسما را افزایش می دهد (3). با توجه به آثار فیزیولوژیکی مشابه فعالیت ورزشی و اسید چرب امگا-3، مطالعه ای در مورد آثار همزمان این دو متغیر در زنان سالمند انجام نشده است. هدف این تحقیق بررسی تاثیر مصرف اسید چرب امگا- 3 و فعالیت ورزشی هوازی برغلظت آدیپونکتین و مقاومت به انسولین زنان سالمند بود. فرضیه اصلی ما این بود که آیا 8 هفته تمرین ورزشی هوازی به همراه مصرف مکمل اسید چرب امگا-3 تاثیر معنی داری بر غلظت آدیپونکتین و مقاومت به انسولین زنان سالمند دارد. روش شناسی: 36 زن سالمند 55-80 سال که از لحاظ بدنی سالم بودند به طور داوطلبانه انتخاب شدند. آزمودنی ها به صورت تصادفی به سه گروه تمرینات هوازی(12=n)، تمرینات هوازی به همراه مکمل اسید چرب امگا- 3 (13=n) و گروه کنترل (11=n) تقسیم شدند. فعالیت ورزشی هوازی این تحقیق از نوع لوایمپکت ایروبیک با شدت 40 درصد ضربان قلب بیشینه بود که به مدت ? هفته و ? جلسه در هفته انجام شد. مدت برنامه تمرین بدینصورت بود که در هفته اول به مدت بیست دقیقه، در هفته دوم به مدت 35 دقیقه، هفته های سوم و چهارم به مدت 45 دقیقه و هفته های پنجم و ششم و هفتم و هشتم به مدت 60 دقیقه فعالیت کردند(1). تعداد کل جلسه های تمرین ?? جلسه بود. گروه مکمل در طول دوره یک عدد کپسول 3 گرمی امگا-3 در روز دریافت کردند. درصد چربی با استفاده از فرمول جکسون –پولاک محاسبه شد. انسولین و آدیپونکتین با استفاده از کیت اختصاصی (bender med system ) و روش elisa اندازه گیری شدند. برای محاسبه شاخص مقاومت به انسولین از روش ارزیابی مدل هموستازی(homa) و با اندازه گیری انسولین و گلوکز ناشتایی استفاده شد. برای بررسی تفاوت درون گروهی از روش آماری t وابسته و برای تعیین تفاوت بین گروهی از روش آماری تحلیل واریانس یک طرفه استفاده شد. یافته ها: نتایج این تحقیق نشان داد آدیپونکتین در هر دو گروه تجربی افزایش یافت و از نظر آماری تفاوت معنی داری در داخل گروه های تمرین هوازی و تمرین به همراه مکمل مشاهده شد(گروه تمرین هوازی 03/0 p= و گروه تمرین و مکمل00/0 p=). با این حال، در بین گروه ها در پس آزمون تفاوت معنی داری وجود نداشت. کاهش مقاومت به انسولین در هیچ یک از گروهها معنی دار نبود. بحث و نتیجه گیری: عدم وجود تفاوت معنی دار آدیپونکتین بین گروهها می تواند به دلیل کوتاه بودن طول دوره تمرینی باشد.همچنین، افزایش آدیپونکتین درون گروهی دو گروه تجربی احتمالا به دلیل کاهش وزن و شاخص توده بدن در دو گروه است. معنی داری بیشتر در گروه تمرینات هوازی همراه با مصرف مکمل ممکن است به دلیل تاثیر اسید چرب امگا-3 بر افزایش اکسیداسیون چربی و کاهش معنی دار وزن و شاخص توده بدن در این گروه باشد. نتایج این تحقیق با نتایج تحقیقات سو و همکاران (2008)، جان(2007)، کاندو (2006)، کریکتوز (2004) همسو بود. کاندو (2006) و کریکتوز (2004) نشان دادند تمرینات ورزشی باعث افزایش آدیپونکتین پلاسما می شود(3،6). همچنین جوزی(2005) و لارا(2007) نشان دادند اسید چرب امگا-3 نیز ارتباط مثبتی با غلظت آدیپونکتین پلاسما دارد (4و5) و با نتایج رایان و همکاران (2003) و بودو (2003) که نشان دادند تمرینات ورزشی هیچ تاثیری بر غلظت آدیپونکتین پلاسما ندارد متناقض است. نتایج ما با نتایج سو و همکاران(2008) که نشان دادند بعد از 10 هفته برنامه تمرینی حساسیت به انسولین از طریق کاهش انسولین و شاخص مقاومت به انسولین بهبود یافت. و نیز با نتایج سایمپولوس(2007) که گزارش داد هم فعالیت ورزشی و هم اسید چرب امگا- 3 باعث افزایش حساسیت به انسولین می شود همسو است. به طور کلی ، به نظر می رسد انجام فعالیت ورزشی هوازی به همراه مصرف مکمل اسید چرب امگا -3 تاثیر سودمندی بر وضعیت آدیپونکتین و مقاومت به انسولین زنان سالمند داشته باشد.